Edebiyat ve Gündelik Hayat

Edebiyatın İzinde serisinin beşinci kitabı

Mehmet Rauf, İhtizar, Açıklamalı Orijinal Metin

Mehmet Rauf, İhtizar

Mehmet Rauf, Aşıkane, Açıklamalı orijinal metin

Mehmet Rauf, Aşıkane

Tevfik Fikret, Küçük Aile

Tevfik Fikret'in manzum ve mensur hikâyeleri

Parçadan Bütüne: Peyami Safa Kitabı

Ölümünün 60. Yılı için bir derleme kitap

Gece Kuşları-Süleyman Sudi-E. Ali

20. yüzyıl başında yazılan bir polisiye roman.

Mehmet Rauf-Âşıkane-Günümüz Türkçesiyle

Ah, ne oldu, şimdi bu emeller neredeydi? Bütün bu emellerin yerine yalnız çirkin bir hayat hakikati, bütün renksizliğiyle, bütün manasızlığıyla yerleşmişti. Lakin bu gençlik, bütün bu emellere bu kadar süs bahşeden bu sihirli gençlik ne olmuştu? O zaman boynunu bükerek bütün bu parlak hülyaları, bütün muhteşem emelleri doğuran gençliğin sırf bir yalandan ibaret olduğunu tasdik ediyordu: Serap, serap... Mehmet Rauf'un ikinci öykü kitabı olan ve ilk olarak 1909'da yayımlanan Âşıkane, "Summer Palace'ta Bir Dans Yarışması", "Serap" ve "Garam-ı Şebab" adlı üç öyküden oluşuyor. Yazarın diğer metinlerinde de sıkça görülen flört, aşk, evlilik gibi konuların işlendiği bu öykülerde, Mehmet Rauf'un gözlem ve tahlil konusunda ne kadar usta bir yazar olduğu bir kez daha görülüyor.

Mehmet Rauf-İhtizar-Günümüz Türkçesiyle

Zaten hayatın zevkinde, eleminde o başka ne bulmuştu ve ne bulacaktı? Eziyet, daima eziyet, sonsuza kadar eziyet değil mi? Herkeste böyle miydi, diye merak etti, hayır, mesela şu geçenlerin hepsi onun fikrinde yer etmiş bu şeylere kim bilir ne kadar yabancıydılar! "19. yüzyılın sonunda yazılan bu hikâyelere erkeklerin kadınlar hakkındaki düşünceleri, aşka dair söylemleri ve hayatta kadınlar ile erkeklerin oynadıkları rolün etkisi gibi temalar girer. Mehmet Rauf edebiyatının genel özelliklerini oluşturan bu unsurlar yazarın üslubunu da etkilemiş, aşk, kadın ve bunlarla birlikte düşüncelere dalan erkeğin iç muhasebeleri tabiatı da içine katan benzetmelerle süslenmiştir." Seval Şahin

Nezihe Meriç-Kimse Hikâyeyle Aramda Geçenleri Anlamıyordu

Nezihe Meriç'in ilk öyküleri de ilk söyleşisi de Seçilmiş Hikâyeler dergisinde çıktı. 1950'de "Bir Şey" adlı öyküsüyle başlayan yazınsal serüveni altmış yıl sürdü. Bu süre boyunca dergi ve gazetelerde yayımlanmış belirli söyleşileriyle arşivinde bulunan, tarihi, yeri, kişisi belirsiz söyleşileri elinizdeki kitapta bir araya geldi. Seval Şahin'in yayına hazırladığı kitapta öykücülüğümüzün gelişiminde pay sahibi ustalardan Nezihe Meriç'in kitaplarının yazılış süreci, öykü anlayışı, anıları, kişisel dünyası, günlük uğraşıları, yazarlık tutumu, yazınsal sorunları konu ediliyor. Nezihe Meriç'i yakından tanımak, bir öykücünün mutfağına sokulup sohbetine katılmak için bulunmaz bir fırsat "Kimse Hikâyeyle Aramda Geçenleri Anlamıyordu". "Kolay mıdır bir beyaz kâğıda üç sözcüğü yan yana koymak! Bu işlemi sürdürmek! Her sözcüğün arkasında bir dünya vardır. Geçmişin, bugünün, yaşamakta olanın, insanın, toplumun devinimini, evrimini, devrimini, her bir şeyini içerirken, kolay mıdır yazı yazmak! Ateşle oynamaktır."

Peyami Safa/Server Bedi, Sultan Aziz'in Mücevherleri

Cingöz Recai serisinin geç örneklerinden biri olan Sultan Aziz’in Mücevherleri, ilk defa 29 Mart 1959-26 Mayıs 1959 tarihleri arasında Tercüman gazetesinde tefrika edilerek okuyucuyla buluşmuş, 1962 yılında kitaplaşmıştır. Mesadet Hanım, sahip olduğu Sultan Aziz’in paha biçilemez mücevheratını vârislerden kaçırmak için tertip ettiği planın kurbanı olur. Mesadet Hanım’ın Bostancı’daki köşkünde şüpheli ölümü, tüm İstanbul’un dilinde olan mücevherlerin Cingöz Recai’nin de dikkatini çekmesini sağlar. Mücevheratın yerini öğrenmek için çabalayan Cingöz Recai, bu zorlu macerada Mesadet Hanım’ın kızı Tülin, damadı Faruk ve şoförü Nuri’yi tetkik edecek, hadiseyi derinlemesine araştırdıkça meselenin çok daha büyük tertiplerle örüldüğünü anlayacaktır. Cingöz Recai’yi bu macerada Türk ve İtalyan rakipleri rahat bırakmadığı gibi, eski dostu ve amansız düşmanı Başkomiser Mehmet Rıza da onu yakalamak için tüm gücünü seferber edecektir! Prof. Dr. Seval Şahin’in notları ve Tülin Ural’ın takdimiyle neşrettiğimiz Sultan Aziz’in Mücevherleri’nde gençlik yaşlarını geride bırakmış bir Cingöz’le karşılaşsak da o hâlâ keskin bakışları, müthiş zekâsı, kurduğu teşkilatı ve sevgilisi Jale ile tüm karmaşık olayların üstesinden gelecek bir heyecana sahiptir!

Peyami Safa/Server Bedi, Beyaz Cehennem

İlk defa 10 Ağustos 1952-8 Ekim 1952 tarihleri arasında Ulus gazetesi tarafından tefrika edilen ve 1955 yılında kitaplaşan Beyaz Cehennem, uluslararası bir uyuşturucu şebekesinin İstanbul’da işlediği cinayetle başlayan hadiseleri konu edinir. Cinayetin duyulmasıyla birlikte konuyla alakadar olan Cingöz Recai, türlü kılıklarla uyuşturucu şebekesinin peşine düşer. Bu macerada eski dostu ve düşmanı Başkomiser Mehmet Rıza’nın polis olarak yetiştirdiği oğlu Haldun İzer’le de karşı karşıya gelen kibar hırsız, meşhur zekâsını kullanarak inanılmaz bir serüvene çıkar. Bu serüvende ona, daha önceki maceralarında karşımıza çıkan yardımcısı Jale de eşlik etmektedir. Beyaz Cehennem, sinema tarihi açısından da Cingöz Recai serisinin önemli bir parçasıdır. Kitap, Metin Erksan tarafından senaryolaştırılarak aynı isimle 1954 yılında beyaz perdeye aktarılır ve Cingöz’ü de Turan Seyfioğlu canlandırır. Bu filmle Cingöz Recai ilk defa beyaz perdeye aktarılmış olur. Romanı, Zeynep Rade’nin takdimi ve Prof. Dr. Seval Şahin’in notlarıyla sunuyoruz.

Yervant Odyan, Abdülhamid ve Sherlock Holmes (Günümüz Türkçesiyle)

Yervant Odyan’ın 1911 tarihli bu olağanüstü klasiği, dünyanın en ünlü dedektifi Sherlock Holmes ile dünyanın en ünlü polisiye roman tutkunu Padişah II. Abdülhamid’i yan yana getiriyor. Yüzyıl başının tekinsiz günlerinde, II. Abdülhamid’in hafiye teşkilatına mensup adamları birbiri ardına ölü bulunur. Kendini bir anda tehdit altında hisseden “şüpheci” Padişah, cinayetleri aydınlatma görevini dedektiflerin en ünlüsüne, Sherlock Holmes’e verme kararı alır… Fonda tarihimizin en çalkantılı dönemlerinden birini, II. Meşrutiyet’in ilan edilme sürecini mektup, telgraf, fotoğraf gibi belgesel değeri olan malzemelerle işleyen Abdülhamid ve Sherlock Holmes, sürükleyici bir polisiye olmasının yanı sıra, Savaş ve Barış esinleri taşıyan son derece gerçekçi bir roman. Çünkü Yervant Odyan aynı zamanda yetkin bir Tolstoy çevirmeni. Sherlock Holmes hikâyelerine düşkünlüğüyle bilinen II. Abdülhamid’in, hayran olduğu Sherlock karakterinin yaratıcısıyla tanışmak için yazar Sir Arhur Conan Doyle’u İstanbul’a, sarayına davet ettiği ve kendisini Mecidiye Nişanı’yla şereflendirdiği de, bir rivayet olarak romanda yerini alıyor…

Peyami Safa/Server Bedi, Allo... Allo... Yetişiniz!

Cingöz, Mehmet Rıza’nın taklidini yaparken sinsi ve şeytani kahkahalar da atıyordu. Devam etti: — ‘Allo, allo…’ Her büyük zabıta vakasında kim bilir kaç yüz defa allo denmiştir. Ben bir zabıta romanı yazsaydım, ismini ‘Allo, allo’ koyardım.” Allo… Allo… Yetişiniz! ilk defa 8 Aralık 1932-7 Mart 1933 tarihleri arasında Cumhuriyet gazetesinde 73 sayı hâlinde tefrika edilmiş, Peyami Safa hayattayken gerçekleştirilen ilk iki baskısında bu adla, 1968’de ve sonrasındaki baskılarda ise Zeyrek Cinayeti adıyla kitaplaştırılmıştır. Allo… Allo… Yetişiniz!’de Zeyrek’te işlenen bir cinayetin üstündeki muammayı emniyet güçlerine ve artık emekli bir hafiye olarak çalışan ezeli rakibi Mehmet Rıza’ya destekle çözen Cingöz Recai, bu süreçte, Suat Duman’ın tabiriyle, “devletin uyanık gözü” olarak millet yararına harcanması gereken bir hazinenin peşindeki kanunsuzları da bertaraf ediyor. Romanı, Prof. Dr. Seval Şahin’in tefrikayla diğer neşirler arasındaki farkları gösteren titiz notlandırmasıyla sunuyoruz.

Edebiyatın İzinde: Edebiyat ve Coğrafyalar

Elinizdeki kitap, “Edebiyatın İzinde” üst başlığıyla ilki polisiyeedebiyata, ikincisi fantastik ve bilimkurguya, üçüncüsü de deliliğe ayrılan serinin dördüncüsünü oluşturmaktadır. Kitapta, edebî coğrafya, edebiyat coğrafyası vb. kavramların izi sürülmekte, edebiyat ve coğrafya ilişkisi Gilles Deleuze'ün coğrafya düşüncesi, “dünya edebiyat cumhuriyeti”, Theophile Gautier'nin uygarlık anlaşıyı, Ahmet Mithat'ın Avrupa'sı, “hayali seyahatler”, edebiyatta köy kavramı, Yahya Kemal şiirinin coğrafyası, Sabahattin Ali'nin Doğu-Batısı, Necati Cumalı'nın eserlerinde tütün ve coğrafya ilişkisi, Ayfer Tunç'ta “içsel vatansızlık” meseleleri üzerinden tartışılmaktadır. Bu tartışmalar ışığında günümüz yazarlarıyla yapılan panellerle yazarların eserlerindeki coğrafya ve edebiyat ilişkisi hakkında yeni sorular ortaya atılmıştır. Kitabın sonuna eklenen edebiyat ve coğrafya ilişkisine dair kaynakça meraklı okur için bir başvuru niteliğindedir. Didem Ardalı Büyükarman Seval Şahin Banu Öztürk Tülin Ural

Peyami Safa/Server Bedi, Cingöz Merih'te

Cingöz Recai romanlarının sıra dışı bir örneği olan Cingöz Merih’te’de, kahramanımız ve sevgilisi Jale, ilginç bir vakanın peşinde, bir gizli ilimler araştırma enstitüsünün vasıtasıyla Merih’e ruhsal bir yolculuk gerçekleştiriyorlar. Romanda Merih, bir gezegen olmak dışında hem bir arındırılma ve cezalandırılma yeri hem bizim dünyamızdan çok da kopuk olmayan, totaliter bir rejime karşı içlerinde Max Planck ve Niels Bohr gibi fizikçilerin ruhlarının da yer aldığı bir muhalif teşkilatın mücadele sahnesi olarak karşımıza çıkıyor. Dinî inançlar, bilimsel gelişmeler, çözülmesi gereken muammalar arasında Kubelik, Wagner, Beethoven ve kahramanlarımızın elini öpüp konuşma imkânı buldukları Talat Paşa da romanda arzıendam ediyorlar. 18 Aralık 1955-17 Mart 1956 tarihleri arasında Milliyet gazetesinde 91 sayı olarak tefrika edilip ilk defa Ötüken Neşriyat tarafından Doğan Hızlan’ın sunuşuyla kitaplaştırılan Cingöz Merih’te’yi, Prof. Dr. Seval Şahin yayıma hazırladı.

Talih, Tesadüf ve İrade: Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Romancılığı Üzerine Düşünceler

Ahmet Hamdi Tanpınar

Peyami Safa/Server Bedi, Kral Faruk'un Elmasları Peşinde

Teodor Kasap, Oyunlar

Teodor Kasap'ın Pinti Hamit, İşkilli Memo adaptasyonları ve Hayal dergisinde yayımlanan oyunları.

Peyami Safa/Server Bedi- Sağdan Üçüncü Söğüt

Cingöz Recai külliyatının son romanı olan Sağdan Üçüncü Söğüt, Havadis gazetesinde 21 Temmuz 1960 – 13 Ekim 1960 yılları arasında 71 sayı boyunca tefrika edilmiştir. Peyami Safa’nın sağlığında kitaplaştırılmamış olan tefrika, ilk defa Ötüken Neşriyat tarafından polisiye edebiyat tarihinin önemli ismi Prof. Dr. Seval Şahin’in notları ve Nezih Erdoğan’ın sunuşuyla okuyucunun karşısına çıkıyor. Kibar serserimiz bu macerasında bir taraftan eksik evrakların düğümlediği kırk milyonluk bir servet için Efdal çetesiyle, diğer taraftan yeni polis müfettişi Cemil Can’la çekişiyor.

Mehmet Asım Us- Karikatür

Mehmet Asım Us-Karikatür

Aşk Mektupları

Aşk Mektupları, Haz. Seval Şahin-Tevfika İkiz

Mai ve Siyah- Halit Ziya Uşaklıgil (Sadeleştirilmiş Basım)

Mai ve Siyah (Sadeleştirilmiş Basım)

Mai ve Siyah, Halit Ziya Uşaklıgil (Eleştirel Basım)

Mai ve Siyah (Eleştirel Basım)

Delilik ve Edebiyat

Elinizdeki kitap, “Edebiyatın İzinde” üst başlığı ile ilki polisiye edebiyata, ikincisi fantastik ve bilimkurgu edebiyatına ayrılan serinin üçüncüsünü oluşturmaktadır. Kitapta romandan hikâyeye, psikanalizden delilik ve yazma arasındaki ilişkiye kadar birçok yazıya yer verilmiştir. Günümüz yazarlarıyla yapılan “Deliliği Yazmak” konulu bir soruşturma da deliliğin yazımı ve edebiyatta ele alınışı açısından ufuk açıcı sorular ortaya atmaktadır. Kitabın sonuna eklenen delilik ve edebiyata dair seçme kaynakça meraklı okur için bir başvuru niteliğindedir.

Mehmed Muzaffer Mecmuası

Muallim Naci, Mehmed Muzaffer Mecmuası’na bir roman içinde roman olarak başlar. Fakat ne yapacağını bir türlü bilemez. Önce Şeyh Gâlib ardından Âzâde Gâlib’den bahsederken araya bir sürü malumat sokar. Unutulmamalıdır ki o, Ahmet Mithat’ın öğrencilerindendir. Ardından yeni edebiyatı ve kendi neslinde yeninin ne olduğunu anlatmak için bir hocanın ağzından konuşur, sonra bu hocanın iki öğrencisiyle hem kendini hem de Recaizade Ekrem’i bir yere yerleştirmeye çalışır. O kadar çok şeyi bir araya toplar ki sonunda ortaya çıkan mecmua toparlanamaz bir hâle gelir. Kim bilir belki de bu nedenle eserini tamamlayamaz. Bu kadar çok şeyin iç içe girdiği bir eseri nasıl toplayacağını bilemez, zaten roman da onun bilmediği bir türdür. Ancak eseri, Türkçenin önemli bir romanının, Araba Sevdası'nın ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu çok parçalı "risale" edebi bir tartışma olduğu kadar kişinin edebiyatla eğitimi ve formasyonu hakkında didaktik bir risaledir. Metnin hikâye kısmı ancak bu risaleye destek vermek üzere oradadır. Metnin asıl önemi, dilin ve edebiyatın nasıl bir formasyon aracı olduğuna tanıklık etmesidir. Bu tanıklık, belki de, dönem aydınlarının henüz liberal ve seküler eğitimin nasıl olması gerektiğine dair fikirlerini oluşturdukları süreçte, en kuvvetli geleneklerine, şiir geleneğine yaslanma ihtiyacı duyduklarına işaret eder. Ondokuzuncu yüzyılda aydın olmanın olmazsa olmaz koşulu, ne felsefe, ne matematik, ne de fen bilgisidir; birinci koşul iyi bir şiir eğitimidir. Seval Şahin'in önsözü ve editörlüğünde bu ilginç metin, hem Türk Edebiyatı tarihine, hem de tür tartışmalarına önemli bir katkıda bulunuyor. JALE PARLA

İsyankar Neşe

Sevgi Soysal, edebiyatımızın erken kayıplarından. Ancak geride bıraktıkları, bu erken kaybın salt bir kalp sızısı olarak kalmasına izin vermeyecek kadar hayat dolu, canlı ve cesur metinler... Seval Şahin ve İpek Şahbenderoğlu, İsyankâr Neşe adını verdikleri bu kitapla, adeta bir Sevgi Soysal okuma kılavuzu hazırladılar. Bu kılavuzda yazarın hayatını ele alan biyografik yazıların yanı sıra romanlarını, hikâyelerini ve düzyazılarını inceleyen makaleler yer alıyor. Bir yanda Soysal’ın eserlerini derinlemesine inceleyen akademik makaleler, onun edebiyatta özgün bir kadın dili oluşturma arayışının ve her tür baskıcı zihniyete başkaldıran, direnen, isyan eden kaleminin izini sürerken, diğer yanda yazarı bizzat tanımış isimlerin zengin tanıklıkları, hayatıyla kitapları arasında incelikli bağlantılar kuruyor. Kitabın sonunda yer alan ve Seval Şahin ile Said Çangır’ın Sevgi Soysal’ın edebi ürünleri üzerine kaleme aldıkları kapsamlı içerik analizi ise, bu eserlerin yapısına ve kurgusuna dair önemli ipuçları sunuyor ve yeni çalışmalara ilham verici bir kapı aralıyor.

Ne Güzel Suçluyuz Biz Hepimiz

Sevgi Soysal, anlatımıyla kentleri, eviçlerini, yaşamı güzel kılan bir kalem; kimi okurun “âşık olduğu” kimi okurunsa “benim yazarım” diyecek kadar sahiplendiği, klasik olmayı fazlasıyla hak eden bir yazar. Bu yüzden onunla ilgili, onun edebiyatıyla ilgili her metin ve her iz kayıt altına alınacak birer belge niteliğinde. Seval Şahin’in derlediği bu kitap da, 2011 yılının son aylarında düzenlenen “Ne Güzel Suçluyuz Biz Hepimiz!” başlıklı sempozyumun katılımcılarının kaleme aldığı yazılarla birlikte “12 Mart’ın 40. Yılında Sevgi Soysal” panelinde sunulan iki yazıyı bir araya getiriyor. Bu kitaptaki yazılar Sevgi Soysal’ın metinlerinin yeni okumaları için bir kapı aralıyor.

Cinai Meseleler

Polisiye edebiyat kent, cinsiyet, suç ve adalet gibi meseleleri konusu haline getiren ve tam da bu meseleleri merkezine yerleştirdiğinden modernleşmeden bağımsız düşünülemez. Modernleşen bireyin hayatına giren “kötücül” unsurları en net gördüğü, gösterdiği yerlerden biri polisiyedir. Masum ile caninin, iyilik ile kötülüğün yeniden sorgulandığı, bu kavramlar üzerine tekrar tekrar düşünüldüğü, toplumsal adalet fikrinin etrafta kol gezdiği, ancak bir taraftan bunun eşitsiz ve bertaraf edilebilir bir özellik sergilediği de polisiyenin meselelerinden biridir. Meselelerin bu şekilde ele alınışı, kı- saca modernleşmenin görünmeyen unsurlarını görünür kılmanın da bir yoludur. Nitekim suçla birlikte ahlâk kavramı da bu şekilde tartışmaya açılır. Ancak bunu yaparken polisiye suç-suçlu-araştıran üçgenini her seferinde yeniden üreterek şematik bir yapı sergiler. Bu şematikliğin her seferinde nasıl üretildiği konusu ise bu tür eserlere tam da onun üretildiği yerden, bu şema içinden bakmanın önemini gösterir.

Polisiye Edebiyatı

Türkiye'de özellikle 1990'ların sonlarından itibaren yoğun bir şekilde ilgi gören bu tür, eleştiri alanında hak ettiği ilgiyi çok fazla bulamamıştır. Bu kitap öncelikle söz konusu boşluğu doldurmak üzere atılmış bir adımdır. Ahmet Midhat'tan Ahmet Ümit'e kadar Türkiye'de polisiye kaleme alan yazarların eserlerinin yanı sıra, türe kaynaklık eden suç meselesi de tarihçilerin katkılarıyla Osmanlı Arşivi'ndeki belgelerden yola çıkarak tartışılmıştır. Kitapta, günümüzün polisiye yazarları panelleriyle, bizzat yaratıcılarının türe dair düşüncelerini gözler önüne sermiştir. Sona eklenen polisiye edebiyat kaynakçası ise türe dair yapılacak çalışmalar için bir hazırlık niteliği teşkil etmektedir.

Aşk-ı Memnu (Halit Ziya Uşaklıgil)

Halit Ziya Uşaklıgil’in ölümsüz eseri Aşk-ı Memnu titiz bir çalışma sonucunda, belki de ilk kez en doğru ve özgün haliyle okurlarla buluşuyor. İlk baskısı 1901 yılında yayınlanan Aşk-ı Memnu, Türkçenin tartışmasız en önemli eserlerindendir. Roman, sadece edebiyat tarihimiz açısından değil Halit Ziya’nın edebiyatı açısından da bir doruk olarak kabul edilir. Eserin bu baskısında mümkün olduğunca güvenilir bir metni okur karşısına çıkarmaya çalıştık ve bu amaçla yayına hazırlarken Halit Ziya’nın hayatta iken sadeleştirdiği, İbrahim Hilmi Kitabevi’nden çıkan 1939 baskısını esas aldık. Bu baskıyı daha önceki baskılarla karşılaştırdık. Amacımız, romanın 1939 tarihli baskısının orijinalini, metin tamiriyle bugünün okurunun anlayabileceği şekle dönüştürerek yayınlamak olduğundan, romanda yer almayan hiçbir unsuru metne eklemedik. Yazarın kendi tercihlerini gözler önüne sermeyi esas aldık. Özgün baskıya Selim İleri’nin “Aşk-ı Memnu ya da Uzun Bir Kışın Siyah Günleri” adlı incelemesi de eşlik ediyor. Aşk-ı Memnu kitabının ardından Ahmet Özalp’in yayına hazırladığı Mai ve Siyah, özgün ve günümüz Türkçesi’yle Everest ayrıcalığıyla okurla buluşacak.

Edebiyatın İzinde - Fantastik ve Bilimkurgu

Elinizdeki kitap, "Edebiyatın İzinde" üst başlığı ile ilki polisiye edebiyata ayrılan serinin ikincisini oluşturmaktadır. Kitapta romandan sinemaya, video oyunlarından sanal hikâyelere kadar fantastik ve bilimkurgunun birçok farklı türüne dokunan yazılara yer verilmiştir. Günümüz fantastik ve bilimkurgu yazarlarıyla yapılan panellerle bir yandan türe ait kafa karıştıran sorulara cevaplar aranmış, diğer yandan yazarların deneyimlerini paylaşması sağlanmıştır. Ayrıca sona eklenen bilimkurgu ve fantastik literatürü meraklı okur için bir kaynakça niteliğindedir. -Seval Şahin- -Banu Öztürk- -Didem Ardalı Büyükarman-

Abdülhamit ve Sherlock Holmes (Yervant Odyan)

Yervant Odyan'm 1911 tarihli bu olağanüstü klasiği, dünyanın en ünlü dedektifi Sherlock Holmes ile dünyanın en ünlü polisiye roman tutkunu Padişah II. Abdülhamid'i yan yana getiriyor. Yüzyıl başının tekinsiz günlerinde, II. Abdülhamid'in hafiye teşkilatına mensup adamları birbiri ardına ölü bulunur. Kendini bir anda tehdit altında hisseden “şüpheci” Padişah, cinayetleri aydınlatma görevini dedektiflerin en ünlüsüne, Sherlock Holmes'e verme kararı alır... Fonda tarihimizin en çalkantılı dönemlerinden birini, II. Meşrutiyet'in ilan edilme sürecini mektup, telgraf, fotoğraf gibi belgesel değeri olan malzemelerle işleyen Abdülhamid ve Sherlock Holmes, dehşet bir polisiye olmasının yanı sıra, Savaş ve Barış esinleri taşıyan son derece gerçekçi bir roman. Çünkü Yervant Odyan aynı zamanda yetkin bir Tolstoy çevirmeni. Sherlock Holmes hikâyelerine düşkünlüğüyle bilinen II. Abdülhamid'in, hayran olduğu Sherlock karakterinin yaratıcısıyla tanışmak için yazar Sir Arhur Conan Doyle'u İstanbul'a, sarayına davet ettiği ve kendisini Mecidiye Nişanı'yla şereflendirdiği de, bir rivayet olarak romanda yerini alıyor...

Ahmed Midhat Efendi-Hayatı, Romancılığı ve Bir Eseri: Şeytankaya Tılsımı

Elinizdeki kitap Ahmed Midhat'ın ölümünün 100. yıldönümü vesilesiyle hazırlanmıştır ve üç eserin Latin harflerine aktarımından meydana gelmektedir. İlki Ali Muzaffer'in Ahmed Midhat Efendi hakkında yazdığı bir tercüme-i haldir ve Midhat Efendi hakkında yazılan bir çok esere kaynaklık etmiştir. İkincisi İsmail Hakkı (Eldem)'nın Ahmed Midhat ve romancılığını anlattığı, döneminin edebi ortamı hakkında da önemli bilgiler veren bir eserdir. Üçüncü eser ise Ahmed Midhat'ın Şeytankaya Tılsımı adlı küçük bir romanıdır.

Modernizmin Oyunu Oyunun Modernizmi: Tanpınar'da Oyun

Modern edebiyat bireyin parçalanmasıyla başlar. Bu parçalanmışlık, bireyin modern hayat karşısında yabancılaşması, yabancılaşmanın insanda yarattığı sıkıntı ve bütünlüğe ulaşmaya çalışma şeklinde dallanıp budaklanmıştır: "Değerler üzerindeki bu yeni baştan durma, bu huzursuzluk, asıl moderni yapar." diyen Tanpınar'ın temel meselesi işte bu modernin yarattığı huzursuzluktur. Tanpınar'ın karakterlerinin hepsi hayatın hızlı ve yeni akışı içinde kendilerine geçmişleriyle bağlantılı olarak bir yer bulmaya çalışırlar. Bu yüzden parçalanmışlardır ve bu nedenle onlar için "oyun" ciddi bir kavramdır. Arafta kalmış bir kuşağın yazarı olarak Tanpınar, başta dil olmak üzere, sonrasında kurgu ve yapıya da aksedecek bir şekilde oyuna yönelmiştir. "Arafta kalmışlık" halinden bağımsız olmayan "oyun"un Tanpınar'da karşılığını bulmak bu kitabın temel meselesidir.

Gece Kuşları (Süleyman Sûdi-E.Ali)

Bu esnada Nihat da otobüsün çan kayışını kesiyordu. Çünkü polis şüphe edecek ve otobüsü durdurmak için çan kayışını çekmeye mecbur olacaktı. Halbuki iki arkadaş birkaç dakika vakit kazanmak istiyorlardı. Süratle otobüsten çıktılar. Şüpheli hareketler ile atladılar. Onlar zeki bir polis memurunun bu süratle yokuştan inen otobüsten atlayışta muhakkak bir sebep, ciddi bir sebep olacağını düşüneceğini ve şu süratle kendilerini takip edeceğini biliyorlardı. Beyzade diye tarif edebileceğimiz dönemin tipik kahramanı, bu romanda bütün zavallılığıyla çizilmiştir. Bir polisiyedeki bu tip, aslında incelenmesi gereken bir fenomendir. Gerçi dönem romanlarını ve kahramanlarını ele alan birçok incelemede bu mukayese yapılmıştır lâkin, polisiyedeki tezahürünün biraz daha üzerinde durmak gerekir sanırım... -Doğan Hızlan- "Üç gayretli araştırmacı akademisyen Seval Şahin, Didem Ardalı Büyükarman ve Banu Öztürk, Tübitak'a sundukları ve onaylattıkları bir proje ile erken dönem Osmanlı-Türk polisiye eserlerini konu edinen bir çalışmayı sürdürmektedirler. Bu çalışmanın meyvalarını çok heyecanla beklerken üzerinde çalışılan eserlerden bugünkü okurlarca hiç bilinmeyen bazı yapıtların Latin harfleriyle ilk defa yayınlanıp okuyuculara sunulması olanağının çıkmasını da sevinçle karşıladık." -Erol Üyepazarcı-

Kültürel Sermaye Kibar Hırsız ve Şehir

Osmanlı-Türk polisiyesi özellikle II. Meşrutiyet döneminden sonra altın çağını yaşamış ve bu dönemde ortaya konulan telif polisiyeler, Batıdaki örneklerinin aksine rasyonel aklın yıkımı ve milliyetçi düşüncelere eşlik eder bir hale gelmiştir. Bu durumda Cumhuriyet'in hemen sonrasında yayımlanmaya başlanan Cingöz Recai serileri bu milliyetçi düşünceye ne ölçüde hizmette bulunmuştur sorusu bu kitabın ilk ortaya çıkan sorularından biridir. Peyami Safa'nın Server Bedi takma adıyla yazdığı bu seri, bize Peyami Safa hakkında Server Bedi bağlamında yeni bir şey söylemekte midir? Bu söylemde onun polisiye roman yazması ve polisiye romanın milliyetçi söyleme eşlik etmesinin önemli bir yeri var mıdır? Bu soruları cevaplamak amacıyla öncelikle Pierre Bourdieu'nün alan teorisinden ve bu teoriyi açıklamak için Distinction (1984), Homo Academicus (1984) ve State Nobility'de (1998) kullandığı Çoklu Uyum Analizinden (Multiple Correspondence Analysis) faydalanılmıştır. Buna ek olarak Franco Moretti'nin edebî tür kavramının sorgulanması konusundaki yaklaşımı ve Atlas of the Eurupean Novel'da (1998) yer verdiği edebiyat haritaları örnek alınmış ve Cingöz Recai serilerinden yola çıkılarak edebiyat haritaları yapılmıştır.

Karikatür

II. Meşrutiyet döneminden 29 mizahi portre… Ünlü politikacılar, edebiyatçılar, yayıncılar… Politikacıların Meclis-i Mebûsan’daki konuşmaları, özel yaşamlarındaki kusurları, şahsi özellikleri… Mehmed Âsım (Us), devrin önemli kişilerini karikatürize ederek anlatırken, eleştirileriyle siyasi yazar kimliğini de ortaya koyuyor. Bu eleştiriler, 1910-1911 yılları arasında Tanîn gazetesinde tefrika halinde yayınlanmış, 1911’de de kitap olarak basılmıştı. Sahaflar Çarşısı dizimizden çıkan bu kitabı, Mimar Sinan Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde araştırma görevlisi Seval Şahin yayına hazırladı ve notladı.

Tevfik Fikret, Düşünce Dergisi - Nüsha-i Mahsusa 1918

Tevfik Fikret 18 Ağustos 1915 gecesi Aşiyan da vefat etti ve ertesi gün küçük bir cemaat tarafından Eyüp Sultan daki aile mezarlığına defnedildi. Tevfik Fikret in üçüncü ölüm yıldönümünde, şairin Galatasaray Lisesi nden talebesi ve daha sonraki yıllarda Türk edebiyat tarihi üzerine araştırmalarıyla tanınan İsmail Hikmet (Ertaylan), Düşünce dergisinde onun için özel bir sayı hazırladı. Yeni harflere aktardığımız bu özel sayıda, Tevfik Fikret in ölümünden sonra müsveddeleri arasında bulunan ve daha önce hiçbir yerde yayınlanmamış sekiz manzumesi ile Fikret in ölümü üzerine yazılmış sekiz şiir var. Ayrıca şair Nigâr Hanım, tarihçi Abdurrahman Şeref, Süleyman Nazif, Fikret in yakın arkadaşı Cenab Şahabeddin, Ali Kami (Akyüz), jimnastikçi Selim Sırrı (Tarcan), Salih Keramet (Nigar), Ruşen Eşref (Günaydın), ressam Şevket (Dağ), Nüzhet Sabit, Rıza Tevfik, Cebad Rüştü, Tevfik Fikret hayranı İranlı Rızazade Şafak ve İsmail Hikmet in makaleleri yer alıyor.

Edebiyat Üzerine

"Türk edebiyatının en önemli eleştirmenlerinden biri; belki de birincisidir Berna Moran. Edebiyat algımızda yön gösterici bir rol oynayan yazılarıyla, zengin fikri altyapısıyla, tartışan ve tartışmayı açan metinleriyle bir ufuk çizgisidir..." Sayfa Sayısı: 205 Baskı Yılı: 2008